Sławomir Mentzen, kandydat Konfederacji na prezydenta w wyborach 2025 roku, ujawnił, że zdiagnozowano u niego zespół Aspergera. Diagnoza ta, postawiona dopiero po trzydziestym roku życia, stała się punktem wyjścia do publicznej rozmowy o tym, czym właściwie jest to zaburzenie i jak może wpływać na życie – również życie publiczne.
Czym jest zespół Aspergera?
Zespół Aspergera to zaburzenie rozwojowe mieszczące się w spektrum autyzmu. Obecnie w klasyfikacjach medycznych nie występuje jako osobna jednostka, lecz jako forma tzw. ASD (autism spectrum disorder). Osoby z tym rozpoznaniem mają zazwyczaj przeciętny lub ponadprzeciętny poziom inteligencji, a jednocześnie mierzą się z trudnościami w zakresie kontaktów społecznych, sztywnością poznawczą i specyficznym stylem myślenia.
Typowe objawy obejmują problemy w nawiązywaniu i podtrzymywaniu relacji, trudności w rozumieniu emocji innych osób, intensywne – często bardzo wąskie – zainteresowania oraz przywiązanie do rutyny. Wiele osób z ZA doświadcza również zaburzeń w przetwarzaniu bodźców sensorycznych.
Jak osoby z zespołem Aspergera postrzegają świat?
Jedną z kluczowych cech osób w spektrum autyzmu jest specyficzne postrzeganie rzeczywistości – bardziej analityczne, mniej emocjonalne, oparte na logice i strukturze. Świat społeczny, oparty na niuansach, niewypowiedzianych regułach i intuicyjnych relacjach, bywa dla nich trudny do zrozumienia. Potrzeba porządku i przewidywalności staje się strategią radzenia sobie z tym, co niejasne i zmienne.
Nie oznacza to jednak braku emocji – przeciwnie, osoby z ZA mogą przeżywać je intensywnie, choć często mają trudności z ich okazywaniem lub interpretacją. Stąd częste nieporozumienia i stygmatyzacja, również w przestrzeni publicznej.
Doświadczenia Sławomira Mentzena
Mentzen mówi o swoim doświadczeniu otwarcie. Wspomina o poczuciu inności już od dzieciństwa i o trudnościach w kontaktach społecznych, które dla wielu były niezauważalne. Przyznaje, że rozmowa z jedną osobą bywa dla niego bardziej stresująca niż wystąpienie przed tłumem, co – jak zauważają komentatorzy – może tłumaczyć jego styl funkcjonowania w polityce.
Podkreśla również, że pewne cechy charakterystyczne dla zespołu Aspergera – takie jak silne skupienie na celu, analityczne myślenie i zdolność do intensywnej pracy – postrzega jako swoje atuty. W tym kontekście jego wypowiedzi wpisują się w szerszy trend postrzegania neuroatypowości nie tylko jako źródła trudności, ale również potencjalnej siły.
Czy zespół Aspergera wpływa na poglądy polityczne?
Nie istnieją badania wskazujące na bezpośredni związek między zespołem Aspergera a określonymi poglądami politycznymi. Pewne cechy poznawcze – takie jak przywiązanie do zasad, literalne rozumienie przekazów czy analityczne podejście do problemów – mogą jednak wpływać na sposób interpretowania świata, także w wymiarze społecznym i ideowym.
W przypadku Mentzena niektóre jego wypowiedzi czy strategie mogą być interpretowane właśnie w tym świetle. Jednocześnie warto pamiętać, że podobnie jak w przypadku osób neurotypowych, na poglądy polityczne osób z ZA wpływa wiele czynników – w tym środowisko, doświadczenia życiowe czy wyznawane wartości.
Diagnoza bez stygmatyzacji
Publiczne ujawnienie diagnozy przez lidera Konfederacji może mieć dwojaki efekt. Z jednej strony może przyczynić się do większego zrozumienia i akceptacji osób w spektrum autyzmu. Z drugiej – niesie ryzyko uproszczeń, nadinterpretacji i nadużyć. Zwłaszcza gdy pojawiają się próby używania tej informacji jako argumentu w politycznej walce.
źródło zdjęcia: https://x.com/PlatekZbozowy/status/1901181313736208889/video/1
Anna Miller